خادم المهدی عج

خطیب بغدادی که از شخصیت های برجسته اهل سنت است، در تاریخ بغداد، ج13، ص401 از جناب حُنینی - که ذهبی در حق او می گوید: الامام الحافظ - نقل می کند:

قال سمعت مالکا یقول ما ولد فی الاسلام مولود أشأم من أبی حنیفة

از مالک (رئیس مالکی ها) شنیدم که می گفت: در اسلام، فرزندی شوم تر از ابوحنیفه به دنیا نیامده است.

همچنین ابن عبد البر در کتاب الإنتقاء فی فضائل الثلاثة الأئمة الفقهاء، ص150 می گوید:

سفیان ثوری همان تعبیری را که مالک درباره ابوحنیفه گفته، نقل می کند:

أنه شر مولود ولد فی الإسلام

ابوحنیفه، شرترین مولودی است که در اسلام به دنیا آمده است.

در تاریخ بغداد از مالک بن انس نقل می کند:

کانت فتنة أبی حنیفة أضر علی هذه الأمة من فتنة إبلیس

فتنه ابوحنیفه، ضررش بر این امت، بیشتر از فتنه ابلیس است.

تاریخ بغداد للخطیب بغدادی، ج13، ص396

همچنین ولید بن مسلم نقل می کند:

قال لی مالک: یذکر أبو حنیفة ببلدکم؟ قلت: نعم. قال: ما ینبغی لبلدکم أن تسکن.

مالک بن أنس به من گفت: آیا در شهر شما، نام ابوحنیفه برده می شود؟ گفتم: بله. گفت: شهری که نام ابوحنیفه در آن برده می شود، شایسته سکونت نیست.

تاریخ بغداد للخطیب بغدادی، ج13، ص421 - حلیة الأولیاء لأبی نعیم، ج6، ص325 - الکامل فی ضعفاء الرجال، 7/6

نظر شافعی در مورد ابوحنیفه

در کتاب حلیة الأولیاء از قول شافعی نقل می کند:

نظرت فی کتاب لأبی حنیفة فیه عشرون و مائة، أو ثلاثون و مائة ورقة، فوجدت فیه ثمانین ورقة فی الوضوء و الصلاة و وجدت فیه إما خلافا لکتاب اللّه أو لسنة رسول اللّه صلی اللّه علیه و سلم أو اختلاف قول أو تناقض أو خلاف قیاس.

کتاب ابوحنیفه را نگاه کردم و 120 یا 130 ورق داشت. 80 ورق آن درباره وضوء و نماز بود و اینها، یا مخالف کتاب خدا بود یا مخالف سنت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) یا اختلاف اقوال یا تناض یا خلاف قیاس.

حلیة الأولیاء لأبی نعیم، ج10، ص103

نظر احمد بن حنبل در مورد ابوحنیفه

خطیب بغدادی از احمد بن حنبل نقل می کند:

ما قول أبی حنیفة و البعر عندی إلا سواء

قول ابوحنیفه و سرگین، نزد من مساوی است.

تاریخ بغداد للخطیب بغدادی، ج13، ص413

طبرانی از احمد بن حنبل نقل می کند:

إنه قال: کان أبو حنیفة یکذب و قال: أصحاب أبی حنیفة ینبغی أن لا یروی عنهم شئ.

ابوحنیفه دروغ می گوید و شایسته نیست که اصحاب ابوحنیفه از او چیزی نقل کنند.

المعجم طبرانی، ج7، ص17

نظر سفیان بن عُیِیْنه در مورد ابوحنیفه

بخاری در کتاب تاریخ صغیر نقل می کند:

أنّ سفیان لما نعی أبو حنیفة، قال: الحمد للّه، کان ینقض الإسلام عروة، ما ولد فی الإسلام أشأم منه

وقتی سفیان، خبر مرگ ابوحنیفه را شنید، خدا را شکر کرد و گفت: او اسلام را تکه تکه می کرد و در اسلام، شوم تر از او بدنیا نیامده است.

التاریخ الصغیر للبخاری، ج2، ص93 - تاریخ بغداد، ج13، ص418

ابن عبد البرّ از سفیان بن عیینه در کتاب الإنتقاء فی فضائل الثلاثة الأئمة الفقهاء نقل می کند:

قال نعیم عن الفزاری: کنت عند سفیان بن عیینة، فجاء نعی أبی حنیفة، فقال: لعنه اللّه، کان یهدم الإسلام عروة عروة، ما ولد فی الإسلام مولود أشر منه. هذا ما ذکره البخاری.

نعیم از فزاری نقل می کند که: نزد سفیان بن عیینه بودم و خبر مرگ ابوحنیفه آمد. گفت: خدا او را لعنت کند که اسلام را پاره پاره می کرد و در اسلام، بدتر از او به دنیا نیامده است.

الإنتقاء فی فضائل الثلاثة الأئمة الفقهاء، ص149 - 150

نظر اوزاعی در مورد ابوحنیفه

روی عن الأوزاعی یقول: ما ولد مولود فی الاسلام أضر علی الاسلام من أبی حنیفة.

اوزاعی می گوید: در اسلام، فرزندی که ضررش بر اسلام بیشتر از ابوحنیفه باشد، به دنیا نیامده است.

تاریخ بغداد للخطیب بغدادی، ج13، ص399

خطیب بغدای سخنی را از ابوبکر بن أبی داود سجستانی نقل می کند. ذهبی از ابوبکر سجستانی این گونه تعبیر می کند:

الامام العلامة الحافظ شیخ بغداد

سیر اعلام النبلاء للذهبی، ج13، ص221

ابوبکر سجستانی به دوستان و اصحابش می گفت:

یقول الصحابة: ما تقولون فی مسألة اتفق علیها مالک و أصحابه و الشافعی و أصحابه و الاوزاعی و أصحابه و الحسن بن صالح و أصحابه و سفیان الثوری و أصحابه و أحمد بن حنبل و أصحابه؟ فقالوا له: یا أبا بکر! لا تکون مسألة أصح من هذه، فقال: هؤلاء کلهم اتفقوا علی تضلیل أبی حنیفة.

نظر شما چیست در مورد مسئله ای که بر آن مالک و یارانش، شافعی و یارانش، اوضاعی و یارانش، حسن بن صالح و یارانش و سفیان ثوری و یارانش و احمد بن حنبل و یارانش اتفاق نظر دارند؟ دوستان و اصحاب ابوبکر سجستانی گفتند: مسئله ای صحیح تر، به این شکل نیست. آقای سجستانی گفت: تمام اینها اتفاق نظر دارند بر گمراهی ابوحنیفه.

تاریخ بغداد للخطیب البغدادی، ج13، ص382